İki faktorlu autentifikasiya (2FA – Two-Factor Authentication) — istifadəçinin hesabına daxil olarkən əlavə təhlükəsizlik qatını təmin edən texnologiyadır. Bu sistem istifadəçidən sadəcə parol deyil, eyni zamanda əlavə bir təsdiqləmə vasitəsi (məsələn, SMS kodu, autentifikasiya tətbiqi və ya biometrik məlumat) tələb edir. Müasir dövrdə, kibertəhlükələr və məlumat oğurluğunun sürətlə artdığı bir şəraitdə 2FA istifadəçi hesablarının qorunmasında mühüm rol oynayır.

İki faktorlu autentifikasiyanın əsas məqsədi — sadə parollarla qorunan hesabların zəifliklərini aradan qaldırmaq və icazəsiz giriş cəhdlərini əngəlləməkdir. Əgər bir kiberhücumçu parolunuzu əldə etsə belə, əlavə təsdiqləmə olmadan hesabınıza daxil ola bilməz.

2FA istifadə edərkən, giriş zamanı aşağıdakı iki element tələb olunur:

Bildiyiniz bir şey – məsələn, parolunuz.

Sahib olduğunuz bir şey – məsələn, telefonunuza göndərilən birdəfəlik kod və ya autentifikasiya tətbiqində yaradılan zamanla məhdudlaşdırılmış kod.

Bu texnologiyanın vacibliyini göstərən əsas məqamlar aşağıdakılardır:

Parol sızmalarına qarşı əlavə qoruma: İnsanların istifadə etdiyi parollar tez-tez zəif və ya təkrarlanan olur. Bu da onları kiberhücumlara qarşı həssas edir. 2FA, parol oğurlansa belə, girişin qarşısını alır.

Kimlik oğurluğu riskini azaldır: İki faktorlu təsdiqləmə istifadəçi hesablarının yalnız etibarlı şəxslər tərəfindən istifadə olunmasını təmin edir və kimlik oğurluğunu əngəlləyir.

Həssas məlumatların qorunması: Bank hesabları, elektron poçt, sosial media və iş platformaları kimi sistemlərdə olan məlumatlar 2FA ilə daha etibarlı şəkildə qorunur.

Avtomatlaşdırılmış hücumlara qarşı dayanıqlıq: Brute-force və ya credential stuffing kimi hücum metodları yalnız parol üzərində qurulduğuna görə 2FA ilə bu hücumların effektivliyi azalır.

Müxtəlif autentifikasiya üsullarının seçimi: İstifadəçilər SMS kodları, e-poçt vasitəsi, autentifikasiya tətbiqləri (məsələn, Google Authenticator, Microsoft Authenticator) və ya hətta fiziki təhlükəsizlik açarları (security key) kimi metodlardan istifadə edə bilər.

Lakin iki faktorlu autentifikasiyadan faydalanmaq üçün istifadəçilərin etibarlı və güvənilən metodlardan istifadə etməsi vacibdir. Məsələn, SMS vasitəsilə göndərilən kodlar bəzi hallarda zəif nöqtə ola bilər — buna görə autentifikasiya tətbiqləri və ya fiziki təhlükəsizlik açarları daha etibarlı sayılır.

Bugünki rəqəmsal dünyada parollara etibar etmək kifayət deyil. Sosial mühəndislik, fişinq hücumları və məlumat sızmaları nəticəsində sadə parollarla qorunan hesablar asanlıqla ələ keçirilə bilər.

Nəticə olaraq, iki faktorlu autentifikasiya hər kəsin şəxsi və iş hesablarını daha təhlükəsiz şəkildə qorumağa kömək edən sadə, lakin güclü bir vasitədir. Güclü parol və 2FA bir yerdə istifadə olunduqda, kibertəhlükələrə qarşı çox daha möhkəm müdafiə təmin edilir. Həm fərdi istifadəçilər, həm də şirkətlər üçün 2FA — rəqəmsal təhlükəsizliyin vacib və əvəzolunmaz bir hissəsidir.